มัลลี คงประภัศร์ หรือ ครูหมัน เป็นศิลปินด้านนาฏศิลป์, โขน และละครรำ เป็นที่รู้จักจากความสามารถในแสดงโขนและละครชาตรีได้ทุกบทบาทแม้แต่ในบทบาทของผู้ชาย[1] ครูหมันเกิดเมื่อวันที่ 20 มกราคม พ.ศ. 2426 นามเดิมว่า "ปุย" เป็นบุตรีของนายกุก และนางนวม ช้างแก้ว ท่านอาศัยอยู่ที่บ้านริมปากคลองวัดประยุรวงศาวาส จังหวัดธนบุรีหลังบิดาเสียชีวิตเมื่อครูอายุได้ 8 ขวบ มารดาของครูได้รับราชการเป็นข้าราชบริพารประจำห้องเสวยของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุริยวงศ์[โปรดขยายความ] ทำให้ครูหมันมีโอกาสได้ชมและสนใจในการแสดงละครรำที่มาแสดงในวังตั้งแต่ยังเป็นเด็ก ท่านเคยแอบหนีมารดาเพื่อติดตามคณะละครไป และได้รับการฝึกสอนจาก "หม่อมแม่เป้า" ครูละครคนสำคัญของวังเจ้าขาว (ปัจจุบันคือโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย) เมื่อมารดาทราบมาขอรับตัวกลับ ท่านปฏิเสธและอ้อนวอนจนมารดายอมแพ้และได้เข้าเรียนละครรำอย่างจริงจัง จนสามารถไปแสดงในงานต่าง ๆ ด้วยวัยเพียง 10 ขวบเท่านั้นชื่อ หมัน ของท่านได้มาจากเจ้านายฝ่ายในหลายพระองค์ทรงจำบทบาทการแสดงของท่านเมื่อยังเป็นเด็กในละครดาหลังซึ่งท่านรับบทเป็น สมันน้อย เจ้านายหลายพระองค์จึงทรงเรียกขานกันว่า เจ้าหมัน ซึ่งครูที่พอใจและใช้ชื่อนี้ตลอดมาท่านแต่งงานกับนายสม คงประภัสร์ เมื่ออายุได้ 22 ปีต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2477 หม่อมครูด่วนและครูละม่อม วงทองเหลือ อาจารย์ใหญ่ประจำโรงเรียนาฏดุริยางคศาสตร์ (วิทยาลัยนาฏศิลป สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ในปัจจุบัน) ที่เพิ่งก่อตั้งขึ้นมา ได้ชักชวนครูหมันเข้าเป็นครู โดยพล.ต.หลวงวิจิตรวาทการรับเข้าเป็นราชการศิลปินชั้นสาม ครูนาฏศิลป์ครูหมันกับครูลมุล ยมะคุปต์ ได้ร่วมกันประดิษฐ์ท่ารำ แม่บทใหญ่ ครูหมันได้ถูกเลิกจ้างด้วยอาการหลงลืมในวัย 80 ปี ครูหมันได้ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514 ด้วยวัย 88 ปี[2] และได้รับพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2515 ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาส[3]ตลอดเวลาที่ท่านเข้ารับราชการ ท่านได้เดินทางไปแสดงในนามรัฐบาลไทยในประเทศญี่ปุ่น และได้รับการยกย่องในความสามารถของท่านที่สามารถแสดงบทบาทในละครได้ทุกบทบาท และในการแสดงโขน ท่านสามารถขึ้นแสดงแทนในบทบาทชายได้